Trong ứng dụng khi cần tương tác với database, có lẽ một cách làm rất phổ biến là tạo lập một chuỗi chứa lệnh SQL, ghép các giá trị  nhập vào của người dùng thành một lệnh SQL hoàn chỉnh, rồi thực hiện chuỗi lệnh SQL đó.

Như ví dụ dưới đây:

string cmdStr = "INSERT INTO Customer(Name, Address, Email, Phone) VALUES('" + txtName.Text + "', '" + txtEmail.Text + "','" + txtPhone.Text + "')";
conn.Open();
SqlCommand cmd = new SqlCommand(cmdStr, conn);
cmd.ExecuteNonQuery();

123');delete from order--

INSERT INTO Customer(Name, Address, Email, Phone) Values('','','123');delete from order--')

SQL Server cung cấp 2 phương pháp để xóa dữ liệu, DELETE và TRUNCATE. Cú pháp của hai lệnh này như sau:

DELETE

DELETE dbo.Tblxxx WHERE...

hoặc

DELETE a FROM dbo.Tblxxx a WHERE...

Khi cần xóa dữ liệu với điều kiện liên quan đến bảng khác:

DELETE a
FROM dbo.Tblxxx a
JOIN dbo.Tblyyy b ON a.Col1 = b.Col1

hoặc:

DELETE a
FROM dbo.Tblxxx a
WHERE EXISTS(SELECT 1 FROM dbo.Tblyyy b WHERE a.Col1 = b.Col1)

TRUNCATE không có tùy biến nào

TRUNCATE TABLE dbo.Tblxxx

Tuy cùng để xóa dữ liệu, nhưng hai lệnh này có những khác nhau cơ bản:

+ DELETE cung cấp các lựa chọn để xóa những dòng dữ liệu thỏa mãn các điều kiện nhất định, như WHERE hoặc JOIN với các bảng khác.
+ TRUNCATE không có lựa chọn nào, mà luôn cắt bỏ toàn bộ dữ liệu của bảng. Nói cách khác, ta không thể TRUNCATE 1 nửa hay 1 phần của bảng.

+ DELETE hỗ trợ transaction. Khi lệnh DELETE nằm trong 1 transaction và trong một tình huống nào đó transaction được ROLLBACK thì các bản ghi bị xóa bởi lệnh DELETE sẽ trở lại bảng không có gì suy xuyển.
+ TRUNCATE thì ngược lại, không hỗ trợ transaction. Một khi đã thực hiện thì không thể lấy lại dữ liệu được nữa.

+ DELETE khi thực hiện bao gồm quá trình tìm các bản ghi thỏa mãn điều kiện của câu lệnh, và xóa các bản ghi này. Việc tìm các bản ghi cần xóa được thực hiện giống hệt như một câu lệnh SELECT, cũng tối ưu hóa, lựa chọn giữa các phương án thực hiện khác nhau và chọn ra phương án tối ưu (dựa vào index, statistics…).
+ TRUNCATE thì chỉ có một phương án thực hiện duy nhất, đó là cắt bỏ tất cả các dòng dữ liệu của bảng.

+ Với DELETE, các bản ghi bị xóa sẽ được kiểm tra xem có vi phạm ràng buộc FOREIGN KEY không. Ví dụ ta có hai bảng MAT_HANG và BAN_HANG là quan hệ 1-n thông qua MA_MH; nếu MA_MH=1 đã có giao dịch, nghĩa là bảng BAN_HANG đã có bản ghi với MA_MH=1, thì khi DELETE bản ghi với MA_MH=1 từ bảng MAT_HANG (bảng cha) SQL SERVER sẽ báo lỗi và không cho xóa.
Nếu trước đó, khi ta định nghĩa ràng buộc FOREIGN KEY mà có lựa chọn CASCADE DELETE, thì thay vì báo lỗi SQL Server sẽ đồng thời xóa hết các bản ghi trong cả bảng BAN_HANG với MA_MH=1.
+ TRUNCATE thì không có những đoạn kiểm tra dài dòng như thế. Nếu bảng có ràng buộc FOREIGN KEY, SQL Server sẽ báo lỗi và không cho thực hiện (nhớ là lựa chọn CASCADE DELETE trong khai báo FOREIGN KEY chỉ ảnh hưởng đến lệnh DELETE chứ không tác dụng đối với TRUNCATE).

+ Vì DELETE hỗ trợ transaction và dùng transaction log, nó có thể dùng với bảng nằm trong một replication hoặc database có dùng log shipping.
+ TRUNCATE thì vì không ghi gì vào transaction log nên khi gặp một trong các tình huống trên sẽ bị từ chối ngay.

+ Với DELETE, nếu bảng có index thì các index cũng sẽ được cập nhật để xóa đi các node tương ứng với các bản ghi bị xóa.
+ TRUNCATE thì rất đơn giản, các index của bảng cũng bị cắt cụt theo.

+ DELETE không ảnh hưởng đến giá trị IDENTITY. Nếu bảng có 100 bản ghi và cột IDENTITY có giá trị từ 1-100; nay ta DELETE bản ghi có cột IDENTITY=100 rồi INSERT một bản ghi mới; bản ghi mới sẽ có cột IDENTITY=101.
+ TRUNCATE luôn đặt lại IDENTITY trở về 1. Bản ghi đầu tiên được INSERT sau khi TRUNCATE sẽ có cột IDENTITY=1.

+ DELETE thực ra chỉ đánh dấu xóa các bản ghi chứ ngay sau đó dữ liệu của các bản ghi bị xóa vẫn nằm nguyên tại chỗ. Dần dần khi ta INSERT thêm dữ liệu vào bảng thì các bản ghi mới sẽ ghi đè lên các vùng lưu trữ đó. Ta có thể kiểm tra để thấy kích thước bảng không thay đổi ngay cả sau khi chạy DELETE FROM TblName (xóa hết các bản ghi).
+ TRUNCATE thì xóa hết dữ liệu đồng thời giải phóng vùng lưu trữ giành cho bảng, trả lại cho SQL Server. Ta có thể so sánh DELETE như là xóa file, còn TRUNCATE thì như format lại ổ cứng.

Vì những lý do trên, DELETE luôn luôn chậm hơn TRUNCATE. Càng có nhiều bản ghi DELETE càng chậm, còn TRUNCATE thì không phụ thuộc vào lượng dữ liệu. DELETE có phạm vi ứng dụng rộng hơn; còn TRUNCATE thì chỉ dùng được mỗi một việc, nhưng nó lại làm rất nhanh. Vì vậy, hãy nhớ dùng TRUNCATE khi có thể được.

Bài này và trong các bài tiếp sau tôi sẽ minh họa cho bạn cách để lập trình với ngôn ngữ lập trình SQL. Bài này minh họa bằng việc tính giai thừa của một số nguyên. (beginner)

Thuật toán thì chắc hẳn bạn đã biết công thức tính giai thừa của số nguyên: N! = 1*2*3*...*(N-1)*N

Để minh họa cho dễ hiểu tôi viết hàm này trong C# như sau:

private long fGiaiThua(int n)
{
    long k = 1;
    int i = 1;
    while (i <= n)
    {
        k = k * i;
        i++;
    }
    return k;
}

CREATE FUNCTION fGiaiThua(@n int)
RETURNS bigint
AS
BEGIN
    DECLARE @k bigint SET @k=1
    DECLARE @i int SET @i=1
    WHILE @i<=@n
    BEGIN
        SET @k=@k*@i
        SET @i=@i+1
    END
    RETURN @k
END

Giờ tôi sẽ chia bảng và so sảng để bạn thấy lập trình với SQL cũng như ngôn ngữ khác thôi

long k = 1;
int i = 1;
while (i <= n)
{
    k = k * i;
    i++;
}

DECLARE @k bigint SET @k=1
DECLARE @i int SET @i=1
WHILE @i<=@n
BEGIN
    SET @k=@k*@i
  SET @i=@i+1
END

So sánh giữa hai ngôn ngữ bạn thấy lập trình với SQL cũng không khó nhỉ. Nếu muốn tìm hiểu về lập trình SQL bạn thử viết một hàm bẳng C# sau đó chuyển hàm đó sang SQL. Khi làm được vài ví dụ bạn sẽ quen và có khi thấy thích lập trình trên SQL hơn là trên C#.

Trong Store Procedure của bạn có khi bạn cần truyền tham số vào để thực hiện với yêu cầu truy vân thực tế nào đó. Ví dụ khi bạn viết Store và bạn muốn truy vấn Top 10 hay Top 20 bản ghi? Nhưng Tham số Top này lại không cố định không lẽ khi muốn Select top 10 bạn lại viết một câu truy vấn hoặc Srore, Muốn Select Top 20 bạn lại viết một câu truy vấn khác? Điều này có cách thực hiện đó là bạn truyền biết @Top vào trong một Store Procedure.
Nhưng khi bạn khai báo biết @Stop thì bạn cũng không thể sử dụng câu truy vấn Select @Top {Danh sách các trường} from TableName được. Vậy cách thực hiện ở đây là bạn khai báo một biến  (@SQL) và truyền nó vào biến này sau đó thực hiện Execute biến này như ví dụ sau:

Ví dụ 1:

CREATE PROCEDURE spGetTop
    @Top int
AS
BEGIN
    DECLARE @SQL nvarchar(4000) SET @SQL=''
    SET  @SQL =@SQL+ ' SELECT Top '+Cast(@Top AS varchar(12)) +' 
        CustomerID, 
        CompanyName, 
        ContactName, 
        ContactTitle  
            FROM Customers c'
    EXEC   (@SQL)
END

Trong ví dụ trên mình đã tạo một Store để truy vấn các trường CustomerID, CompanyName, ContactName, ContactTitle  của bảng Customers trong cơ sở dữ liệu Northwind. Bạn chú ý là biến truyền vào là kiểu Int nên khi bạn đưa vào biến @SQL là kiểu nvarchar bạn cần thực hiện convert sang varchar bằng hàm Cast. Khi thực thi Store trên: Nếu muốn truy vấn 10 bản ghi bạn EXEC spGetTop 10,Cần truy vấn 20 bản ghi bạn EXEC spGetTop 20.

Một ví dụ khác là bạn có thể truyền tên của bảng cần lấy dữ liệu vào trong Store. Khi bạn viết một Store truy vấn dữ liệu từ một bảng nào đó mà dữ liệu truy vấn từ tên bảng lại có thể thay đổi. Mình lấy ví dụ như sau:

Ví dụ 2:

CREATE PROCEDURE spGetTableName
    @TableName nvarchar(50)
AS
BEGIN
    DECLARE @SQL nvarchar(4000) SET @SQL=''
    SET  @SQL =@SQL+ ' SELECT * FROM '+@TableName
    EXEC   (@SQL)
END

Trong ví dụ 2 này mình minh họa cách truyền tên bảng (@TableName vào trong Store).
- Khi thực thi Store này bạn muốn truy vấn dữ liệu từ bảng Customers bạn thực thi như sau: EXEC spGetTableName 'Customers' .
- Khi bạn muốn truy vấn dữ liệu từ bảng Products bạn thực thi như sau: EXEC spGetTableName 'Products'

Trong ví dụ trên mình minh họa cách truyền Tên bảng Vào Store với Select *. Vậy khi bạn muốn truyền cả tên bảng, cả danh sách các trường cần truy vấn? Ví dụ sau mình sẽ minh họa cho bạn cách truyền cả tên bảng, cả danh sách các trường muốn lấy dữ liệu.

Ví dụ 3:

CREATE PROCEDURE spGetTableNameAndField
    @TenBang nvarchar(50), 
    @DanhSachCacTruong nvarchar(200)
AS
BEGIN
    DECLARE @SQL nvarchar(4000) SET @SQL=''
    SET @SQL='SELECT '+ @DanhSachCacTruong + ' FROM '+@TenBang
    EXEC (@SQL)
END

Giả sử mình muốn truy vấn các trường CustomerID, CompanyName, ContactName, ContactTitle của bảng  Customers bạn thực thi như sau:

EXEC spGetTableNameAndField 'Customers','CustomerID, CompanyName, ContactName, ContactTitle '

Trên đây mình minh họa cách truyền các tham số vào trong Store Procedure để bạn tham khảo. Tùy điều kiện yêu cầu cụ thể của bạn mà bạn thực hiện truyền các tham số cho phụ hợp. Đọc thêm bài viết Quan hệ C# và Database :: Stored Procedure Về Store Procedure

Các bài viết trong: Quan hệ C# và Database
Phần 1: Kết nối C# với Database
Phần 2: Sql Command
Phần 3: SqlDataReader & Dataset
Phần 4: Stored Procedure
Phần 5: Function và Trigger

Trong bài trước mình đã giới thiệu về Stored ProcedureTrong bài tiếp theo của loạt bài Quan hệ C# và Database mình sẽ giới thiệu về  Function và Trigger - một phần cũng không kém phần quan trong trong lập trình với cơ sở dữ liệu

1. Hàm - Functions

Cũng giống như Stored Procedure Hàm là một đối tượng trong cơ sở dữ liệu bao gồm một tập nhiều câu lệnh SQL được nhóm lại với nhau thành một nhóm. Điểm khác biệt giữa hàm và thủ tục là hàm trả về một giá trị thông qua tên hàm. Điều này cho phép ta sử dụng hàm như là một thành phần của một biểu thức chẳng hạn như trong các câu lệnh truy vấn hay các câu lệnh thực hiện cập nhật dữ liệu

Trong SQL có rất nhiều các hàm được định nghĩa sẵn (Được chia theo nhóm - Trong 1 Database bạn chọn Programmability/Functions/System Functions) như các hàm về chuỗi (String Functions), các hàm về ngày tháng (Date and Time Functions), Các hàm toán học (Mathematical Function), ... Ngoài những hàm do hệ quản trị cơ sở dữ liệu cung cấp sẵn, bạn có thể tự xây dựng các hàm nhằm phục vụ cho mục đích riêng của mình - Các hàm do người dùng định nghĩa. Các hàm do người dùng định nghĩa thường có 2 loại: Loại 1 là Hàm với giá trị trả về là "dữ liệu kiểu bảng" - Table-valued Functions; Loại 2 là Hàm với giá trị trả về là một giá trị - Scalar-valued Functions và các hàm này cũng sẽ được Hệ quản trị phân thành 2 nhóm.

Các hàm sẵn có của SQL bạn tự tìm hiểu và sử dụng, trong bài viết này mình giới thiệu qua về những hàm "Do người dùng định nghĩa".

Cú pháp của hàm như sau:

CREATE  FUNCTION dbo.fuGetCurrYear ()  
RETURNS int
AS  
BEGIN 
    RETURN   YEAR(getdate())
END

Xem ví dụ trên bạn sẽ thấy nó rất đơn giản nhưng qua đây bạn cũng đã biết được việc viết hàm trong SQL như thế nào.

Ví dụ 2: Tiếp theo mình sẽ viết một ví dụ nữa để bạn hiểu và có thể viết cho mình các hàm tự định nghĩa:
Ví dụ này sẽ có 2 tham sô trong Danh_Sach_Cac_Tham_So. Hàm sẽ trả về số ngày của tháng, năm do bạn truyền vào; Bạn biết khi lập trình với Pascal bạn đã quen với bài toán tính số ngày của thàng - Với năm nhuận thì tháng 2 có 29 ngày, các năm khác có 28 ngày. (Qua hàm này bạn cũng sẽ hiểu hơn về điều khiển IF (Xem thêm bài viết Kỹ thuật phân trang bằng Store Procedure để hiểu hơn về cách sử dụng IF trong SQL) và sử dụng Case - (Xem bài viết về Hàm Case trong SQL để hiểu hơn về Case)

CREATE  FUNCTION dbo.fuDaysInMonth (
    @Thang  Int,
    @Nam    Int
)  
RETURNS int
AS  
BEGIN   
    DECLARE @Ngay   Int
    IF @Thang = 2 
        BEGIN
            IF ((@Nam % 4 = 0 AND @Nam % 100 <> 0) 
                OR (@Nam % 400 = 0))
                SET @Ngay = 29
            ELSE
                SET @Ngay = 28
        END
    ELSE
        SELECT @Ngay =  
            CASE @Thang
                WHEN 1 THEN 31
                WHEN 3 THEN 31
                WHEN 5 THEN 31
                WHEN 7 THEN 31
                WHEN 8 THEN 31
                WHEN 10 THEN 31
                WHEN 12 THEN 31
                WHEN 4 THEN 30
                WHEN 6 THEN 30
                WHEN 9 THEN 30
                WHEN 11 THEN 30
            END
    RETURN @Ngay
END

Ví dụ 3: Bạn xem tiếp ví dụ sau để xác định thứ trong tuần của một giá trị kiểu ngày

CREATE FUNCTION fuThu
(
    @ngay DATETIME
)
RETURNS NVARCHAR(10)
AS
     BEGIN
          DECLARE @KetQua NVARCHAR(10)
          SELECT @KetQua=CASE DATEPART(DW,@ngay)
                        WHEN 1 THEN N'Chủ nhật'
                        WHEN 2 THEN N'Thứ hai'
                        WHEN 3 THEN N'Thứ ba'
                        WHEN 4 THEN N'Thứ tư'
                        WHEN 5 THEN N'Thứ năm'
                        WHEN 6 THEN N'Thứ sáu'
                        ELSE N'Thứ bảy'
                      END    
          RETURN (@KetQua)  /* Trị trả về của hàm */
END

Một hàm khi đã được định nghĩa có thể được sử dụng như các hàm do hệ quản trị cơ sở dữ liệu cung cấp (thông thường trước tên hàm ta phải chỉ định thêm tên của người sở hữu hàm bằng dbo.) như ví dụ dưới đây:

SELECT e.FirstName, e.LastName,
dbo.fuThu(e.BirthDate) AS ThuOfBirth  
FROM Employees e

CREATE VIEW vProducts
 as
 SELECT     
    Categories.CategoryID, 
    Categories.CategoryName, 
    Products.ProductName, 
    Products.QuantityPerUnit, 
    Products.UnitPrice
FROM         
    Categories INNER JOIN
    Products ON Categories.CategoryID = Products.CategoryID
 WHERE Categories.CategoryID=1

CREATE FUNCTION fuGetProducts
(
    @CategoryID int
)RETURNS TABLE
 AS 
    RETURN
    (
        SELECT     
        Categories.CategoryID, 
        Categories.CategoryName, 
        Products.ProductName, 
        Products.QuantityPerUnit, 
        Products.UnitPrice
    FROM         
        Categories INNER JOIN
        Products ON Categories.CategoryID = Products.CategoryID
     WHERE Categories.CategoryID=@CategoryID)

SELECT CategoryID, 
CategoryName,
ProductName,
QuantityPerUnit,
UnitPrice 
FROM  dbo.fuGetProducts(1)

2. Trigger

Cũng tương tự như thủ tục lưu trữ (Stored Prodedure), một trigger là một đối tượng chứa một tập các câu lệnh SQL và tập các câu lệnh này sẽ được thực thi khi trigger được gọi. Điểm khác biệt giữa thủ tục lưu trữ và trigger là: Các thủ tục lưu trữ được thực thi khi người sử dụng có lời gọi đến chúng còn các trigger lại được "gọi" tự động khi xảy ra những giao tác làm thay đổi dữ liệu trong các bảng.

Mỗi một trigger được tạo ra được gắn liền với một bảng nào đó trong cơ sở dữ liệu của bạn. Khi dữ liệu trong bảng bị thay đổi (Là khi xảy ra các sự kiện INSERT, UPDATE hay DELETE) thì trigger sẽ được tự đông kích hoạt. Để xem các Trigger của một bảng trong SQL 2005 bạn chọn bảng đó, chọn Triggers

Sử dụng trigger một cách hợp lý trong cơ sở dữ liệu sẽ có tác động rất lớn trong việc tăng hiệu năng của cơ sở dữ liệu. Các  trigger thực sự hữu dụng với những khả năng sau:

    * Một trigger có thể nhận biết, ngăn chặn và huỷ bỏ được những thao tác làm thay đổi trái phép dữ liệu trong cơ sở dữ liệu.
    * Các thao tác trên dữ liệu (xoá, cập nhật và bổ sung) có thể được trigger phát hiện ra và tự động thực hiện một loạt các thao tác khác trên cơ sở dữ liệu nhằm đảm bảo tính hợp lệ của dữ liệu.
    * Thông qua trigger, ta có thể tạo và kiểm tra được những mối quan hệ phức tạp hơn giữa các bảng trong cơ sở dữ liệu mà bản thân các ràng buộc không thể thực hiện được.

Khi xảy ra ra một sự kiện thao tác dữ liệu một bản ghi trong CSDL nó sẽ lưu ra một bản ghi trong Trigger nó có tên là inserted đối với các thao tác Insert hay Update và deleted đối với Delete

Cú pháp chung để tạo một Trigger như sau:

CREATE TRIGGER Ten_Trigger
ON Ten_Bang
FOR {[INSERT] | [UPDATE] | [DELETE]}
AS
BEGIN
    Cac_Cau_Lenh_Cua_Trigger
END

Như vậy khi tạo ra một trigger ta phải chỉ rõ là tạo ra trigger trên table nào và được trigger khi nào (insert, update hay delete. Sau chữ AS là các câu lệnh SQL xử lý công việc, có thể dùng cặp Begin ... End hoặc không). Bạn có thể tham khảo thêm bài viết về Trigger Xây dựng cơ sở dữ liệu - TRIGGER

Giờ ta sẽ tìm hiều ví dụ để hiều hơn về Trigger nhé.
Vẫn với CSDL Northwind giả sử trong bảng Employees mình thêm 1 trường là Age - là tuổi của Employees. Giờ mình sẽ viết 1 trigger gắn với bảng Employees để khi thay đổi BirthDay thì trường Age sẽ tự động được cập nhật. Bạn xem ví dụ sau.

CREATE TRIGGER trigCalcAge
   ON Employees
  FOR  UPDATE, Insert 
AS 
BEGIN
    DECLARE @age int
    DECLARE @EmployeeID int 
    SELECT 
        @age=YEAR(GETDATE())-year(BirthDate),
        @EmployeeID=EmployeeID 
    FROM inserted
    IF UPDATE (BirthDate)
    UPDATE Employees 
        SET Age = @age 
    WHERE EmployeeID=@EmployeeID
END

Xem ví dụ trên bạn thấy khi có thay đổi nó sẽ tạo 1 bản ghi inserted và chúng ta có thể lấy các giá trị của bản ghi đó. Khi thay đổi dữ liệu bạn sẽ không cần cập nhật trường Age.
Tương tự như vậy với trường hợp Xóa dữ liệu.
Một điều chú ý là với Trigger nó chỉ thực hiện với sự thay đổi dữ liệu của từng bản ghi. Với trường hợp cập nhật dữ liệu theo bó thì khi đó bạn cần các kỹ thuật xử lý phức tạp hơn.
Ví dụ câu lệnh sau: Update Employees Set BirthDate='12/12/1990 12:00:00 AM' Câu lệnh này sẽ update toàn bộ dữ liệu (Cập nhật theo bó) của bảng Employees  Nhưng khi đó Trigger của ta chỉ update trường Age ở bản ghi đầu tiên. Để xử lý trường hợp này có nhiều cách chẳng hạn như dùng vòng lặp (dùng con trỏ).

Trong bài viết này mình chỉ giới thiệu qua về Trigger như  vậy để bạn hiểu và ứng dụng nó vào database và yêu cầu của Project của bạn theo yêu cẩu cụ thể

Một số tài liệu cho bạn tham khảo:

1. Lập trình cơ sở dữ liệu SQL server

GTSQLServer.doc (861,00 kb)

2. Câu lệnh truy vấn SQL server

Cau lenh truy van SQL.pdf (379,56 kb)

3. Giáo trình thực hành SQL server

Giao trinh thuc hanh SQL.pdf (430,24 kb)